Đàn piano với lịch sử phát triển trong suốt 300 năm qua đã dần hoàn thiện chính nó để trở thành một loại nhạc cụ vĩ đại mà chúng ta được biết đến ngày hôm nay. Hầu hết các thay đổi thiết kế cải tiến này đa số bắt đầu từ cuối thế kỷ 19, sau đó chuyển dần sang thế kỷ 20. Những thiết kế bao gồm: Tăng được độ căng của dây với áp lực lớn hơn, tăng khả năng uốn vành cong, cải tiến bộ máy cơ của đàn piano, hoàn thiện được bàn phím có 88 nốt đầy đủ như ngày nay, v.v… Mỗi phát minh này chính là nền tảng để tăng cường cho đàn piano có thể cho ra những âm thanh, giai điệu, sự duy trì âm lâu hơn, khả năng diễn đạt, sự linh hoạt, do đó tăng hiệu suất và sắc thái trình diễn của nghệ sĩ.
Khi bạn đi mua một cây đàn piano, bạn có thể dễ dàng thấy những người bán hàng sẽ trình bày về những cải tiến mới nhất, những công nghệ mới nhất và tuyệt vời nhất trong các mẫu mã mà bạn đang cân nhắc, ví dụ: Đàn piano này có thiết kế đuôi rộng hơn, bộ máy có các thành phần nhựa, thiết kế duplex scale làm cho dây đàn phần âm cao vang hơn và đôi khi khó có thể hiểu được những gì họ đang nói đến. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu được những điều này để bạn có thể thấy chúng ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của bạn như thế nào, sau đó có thể xác định xem các tính năng mới này có thực sự tạo ra sự khác biệt hay không.
Thiết kế tăng hệ thống tăng cường tuổi thọ cho đàn piano
Là một trong những phát mình quan trọng để duy trì tuổi thọ đàn piano. Nổi bật là piano Mason & Hamlin với hệ thống tăng cường Tension Resonator. Hệ thống này được hãng Mason & Hamlin phát minh độc quyền, được gia cố định vào khung đàn piano tại thời điểm sản xuất. Hệ thống giúp cho sự giãn nở các vật liệu gỗ của đàn piano ổn định hơn qua thời gian. Phát minh này đã giúp tăng tuổi thọ của đàn piano gấp 2 lần so với tuổi đời của những cây đàn piano bình thường.
Sử dụng các thành phần nhựa tổng hợp
Trong nhiều thế kỷ qua, hầu hết các thành phần cứng của bộ máy cơ đàn piano được làm từ gỗ, nếu bạn đã từng xem qua bộ máy cơ của đàn piano, bạn có thể nhận thấy sự phức tạp tuyệt đối của nó đến cả ngàn các thành phần riêng biệt được lắp ráp với nhau.
Nhưng với những tiến bộ trong công nghệ thì đã xuất hiện các giải pháp thay thế mới hơn và rẻ hơn. Giải pháp sử dụng nhựa là một trong những phát triển mới gần đây bao gồm việc đưa các thành phần nhựa vào cơ chế hoạt động của bộ máy cơ đàn piano upright và grand. Cải tiến mới này đã gây ra nhiều tranh cãi giữa các nhà sản xuất, những người buôn bán đàn piano về việc sử dụng nhựa trong các bộ máy cơ của đàn piano.
Các vật liệu bằng nhựa đầu tiên được các nhà sản xuất piano cấp thấp sử dụng vào khoảng những năm 1940 cho đến 1956 phổ biến tại Mỹ. Những loại nhựa này ban đầu được thiết kế để sử dụng trong một số thành phần của đàn piano upright kích thước nhỏ (spinet upright), loại nhựa ban đầu này thường giòn, dễ vỡ, không ổn định và dễ trở nên hư hỏng sau một thời gian sử dụng, sau đó việc sử dụng nhựa trong bộ máy cơ đàn piano đã bị các nhà sản xuất bỏ qua với các trải nghiệm tiêu cực. Nói chung, các nhà sản xuất bắt đầu đưa các bộ phận bằng nhựa trong việc chế tạo bộ máy cơ của đàn piano vì chúng dễ dàng sản xuất và rẻ hơn cho việc sản xuất hàng loạt. Đây không phải là một điều xấu về mặt kỹ thuật nhưng hầu hết các công ty đang cắt giảm chi phí đang sử dụng nhựa cho một số phần trong bộ máy cơ của đàn piano chứ không là phải tất cả chúng.
Với tất cả những sự tiêu cực về chất liệu nhựa, nhưng đến ngày nay, vẫn có rất nhiều công ty lớn như Kawai, Yamaha và Mason & Hamlin vẫn sử dụng nhựa và chất liệu nhựa tổng hợp trong bộ máy cơ của đàn piano và thực sự đã đạt được những kết quả tốt. Mặt khác, phần lớn các nhà sản xuất nổi tiếng trên thế giới vẫn sử dụng các cơ chế bộ máy với các vật liệu bằng gỗ, chẳng hạn như Steinway Hamburg và Bösendorfer (cả hai đều sử dụng bộ máy của nhà cung cấp Renner được làm hoàn toàn bằng gỗ).
Yamaha đã giới thiệu các bộ phận bằng nhựa đầu tiên và sử dụng trong những chiếc đàn piano upright của họ vào đầu những năm 1960, Kawai theo sau bằng cách sử dụng các bộ phận bằng nhựa ABS styran hoặc ABS carbon trong đàn piano upright, cả hai hãng đều có các thử nghiệm mạnh mẽ và đã xác nhận một cách chính thức lợi ích của vật liệu này khi sử dụng trong thành phần bộ máy cơ đàn piano, với độ bền vô thời hạn.
Các nghiên cứu mới cho thấy nhựa được sử dụng bền hơn, nhẹ hơn, không bị vỡ, không thấm nước và thay đổi trong môi trường có sự biến động của độ ẩm mà trước đây đã khiến cho các bộ phận bằng gỗ truyền thống đã bị cong, xoắn, giãn nở theo các điều kiện khí hậu bất thường. Vì thế cải tiến của vật liệu hiện đại này đã được thử nghiệm tốt và đã được đưa vào sử dụng hơn ba thế kỷ nay. Hầu hết nhựa đều được sử dụng trong thành phần của bộ máy cơ là những thành phần giữa phím đàn và búa đàn và không có vai trò hỗ trợ hay tác động về mặt âm học trong những cây đàn piano hiện đại ngày nay, nhìn chung, có những công nghệ mới có giá trị cao mà bạn có thể cân nhắc.
Thiết kế “duplex scale”
Thiết kế “duplex”. Có thể bạn sẽ nghe thuật ngữ này từ những nhân viên bán hàng hay từ việc tìm hiểu trên mạng internet. Vậy duplex scale là gì? Nói một cách đơn giản, đó là một hệ thống sắp xếp dây theo những tỉ lệ nhất định để tăng cường âm thanh được sử dụng trong một số cây đàn piano để tăng trường độ, sức mạnh của âm thanh.
Một trong những hạn chế của phần âm cao (treble) là âm lượng và trường độ không đủ khả năng theo kịp với các phần âm trầm (bass). Ý tưởng thiết kế duplex đầu tiên được phát minh bởi Theodore Steinway vào năm 1872, thiết kế duplex dễ dàng tìm thấy trong một số cây đàn piano grand, nơi dây đàn piano giới hạn về chiều dài để rung động. Thiết kế duplex này đã giúp cho các thành phần không rung động của dây (các thành phần bị giới hạn bởi lớp nỉ chặn trên của dây và sau đoạn tiếp xúc với chốt pin của con ngựa) vang và cộng hưởng cùng với dây được rung tạo ra âm sắc phức tạp và mạnh mẽ hơn, việc sử dụng các điểm tiếp xúc riêng lẻ của dây, sắp xếp sự hài hòa, đa chiều với chiều dài rung động của chính nó so với các dây từ quãng 8, quãng 5, hoặc quãng 12 sẽ tăng gấp đôi hoặc gấp ba lần cường độ âm thanh của những dây ngắn, khiến cho các dây ngắn tăng cường độ, trường độ và âm sắc rõ ràng hơn.
Ngày nay tính năng này đều được các nhân viên bán hàng sử dụng, tuy nhiên một thiết kế duplex không đúng tỉ lệ có thể tạo ra các tạp âm, âm chuông và các âm thanh không mong muốn khác nhưng nếu duplex được thiết kế tốt, đó là một điểm cộng cho cây đàn piano của bạn.
Vẻ đẹp bên ngoài được cải thiện
Trong nhiều năm qua, hầu hết bề mặt của đàn piano truyền thống được các nhà sản xuất chế tạo với hình thức là sơn mài, sau đó từ những năm 1960, các nhà sản xuất châu Á, tiên phong là Yamaha và Kawai đã bắt đầu thử nghiệm với các chất liệu tổng hợp polyester để bề mặt piano đạt được độ bóng cao hơn (High polish). Sau đó dần được phát triển thành các lớp bóng hoàn thiện hiện đại hơn và được sử dụng rất phổ biến ngày nay trên gần 90% của tất cả các đàn piano grand mới và khoảng hơn 70% tất cả các cây đàn piano upright mới.
Bởi vì polyester có khả năng chống xước cao hơn, bề mặt có thể được sửa chữa và được đánh bóng mới lại nhiều lần trong khoảng thời gian sử dụng đàn piano, ngoài ra bề mặt polyester có thể dễ dàng được lau sạch bằng một miếng vải ẩm. Những lớp bóng polyester được hoàn thiện trên bề mặt có độ dày có thể gấp hơn 10 lần so với sơn mài tự nhiên truyền thống.
Kể từ khi lệnh cấm sử dụng ngà voi để sản xuất ra các lớp bề mặt của phím đàn piano từ những năm 1940. Các nhà sản xuất đầu tiên đã chuyển sang sử dụng nhựa thay vì ngà voi, với những cây đàn piano hiện đại có bề mặt phím được sản xuất từ nhựa sẽ có nhiều khả năng ổn định và duy trì màu sắc tốt hơn sau nhiều chục năm sau đó vì nhựa có khả năng chống được sự ngả màu, các vết nứt hoặc tróc vảy. Mặc dù như vậy, vẫn có nhiều cá nhân đam mê những cây đàn piano có bề mặt phím ngà voi. Ngày nay, các nhà sản xuất đã tìm thấy được một số vật liệu mới khá giống với bề mặt ngà voi, bề mặt khá xốp, trắng và có cảm giác tương tự khi chạm vào. Có hai nhà sản xuất nổi tiếng tại Nhật Bản đã đi đầu trong các việc tìm kiếm các nguyên liệu thay thế này, đó là Yamaha và Kawai, đã sử dụng các loại loại nhựa tổng hợp được cấp bằng sáng chế độc quyền cho những cây piano hàng đầu của họ.
Công nghệ máy tính được sử dụng trong thiết kế và sản xuất
Ngày nay, phần lớn các nhà sản xuất đàn piano đều sử dụng công nghệ CNC (Computer Numerical Control) trong quy trình sản xuất của họ. Bạn có thể vô tình nghe từ nhân viên bán hàng nhắc đến hoặc dễ dàng tìm thấy nghiên cứu trên internet về việc này.
Công nghệ CNC lấy dữ liệu đầu vào từ các file CADD (Computer-Aided Drafting and Design) và CAE (Computer-Aided Engineering). Các tập tin CADD cho phép các thành phần, bản thảo của đàn piano được thiết kế, mô phỏng và hiển thị toàn bộ trên máy tính. Công nghệ được áp dụng trong giai đoạn đầu tiên của qui trình sản xuất, trước khi bất kỳ thành phần nào được tạo ra, các bản thảo sẽ được in ra, kèm với việc chỉ định và qui định các vật liệu sử dụng, phân tích được các hiệu suất làm việc của bảng cộng hưởng, ví trí tối ưu của con Ngựa, v.v… Với việc sử dụng thiết kế hỗ trợ máy tính, một cây đàn piano đã rút ngắn được rất nhiều thời gian nghiên cứu và thử nghiệm hơn khi mà trước đây các nhà sản xuất đã phải cần hơn vài chục kỹ sư phát thảo các thiết kế thủ công, nhưng bây giờ, chỉ cần một kỹ sư đạt trình độ và sử dụng các thao tác với máy tính là có thể.
Các dữ liệu CADD sau khi hoàn thành sẽ được kiểm tra bởi CAE để kiểm tra các yếu tố phản ứng và phù hợp của các vật liệu bằng cách tính toán các tỉ lệ chiều dài của dây, duplex scale, vị trí, tối ưu hóa hiệu suất âm thanh, trọng lượng của búa đàn, của bộ máy và hàng ngàn các yếu tố khác trong cây đàn piano, sau đó các phương trình của CAE có thể tính toán và xác nhận lại các quy trình để hoàn thiện được phiên bản cuối cùng.
Sau đó, CNC nhận dữ liệu từ CADD và CAE và dịch nó thành những mã sản xuất, vận hành máy móc để thực hiện các qui trình cắt, mài, tạo hình, khoan, v.v… Máy CNC có thể lấy gỗ và biến nó thành các bộ phận riêng biệt, sử dụng công nghệ laser với độ chính xác rất cao và cắt các thành phần cực chính xác với ít sự can thiệp của con người.
Sự xuất hiện của các máy CNC đã nhanh chóng thay đổi việc sản xuất công nghiệp piano, các đường cong đã được thực hiện dễ dàng như đường thẳng, các cấu trúc phức tạp đa chiều cũng dễ dàng thực hiện, kỹ thuật tự động của CNC giảm thiểu các sai sót, ngoài ra còn cho phép linh hoạt trong các thao tác và thời gian cần thiết cho việc thay đổi máy móc để sản xuất các linh kiện khác.
Ngày nay, các máy tự động CNC có chất lượng tốt đều rất đắt tiền và đang được các nhà sản xuất piano áp dụng ngày càng nhiều hơn. Với độ chính xác cao hơn trong sản xuất tạo ra sản phẩm có chất lượng bền vững hơn, hoạt động với hiệu suất tốt và lâu dài hơn. Bạn có thể sẽ không cần phải chơi nhiều cây đàn cùng mẫu mã thương hiệu để chọn ra loại tốt nhất, vì nhiều nhà sản xuất công nghiệp hàng loạt đã phát triển các cây đàn piano với tính nhất quán tuyệt vời và phần lớn chúng sẽ có âm thanh rất giống nhau.
Điều chúng tôi muốn bạn chỉ cần nhớ rằng một cây đàn piano có chất lượng tốt phụ thuộc vào ba khía cạnh chính sau đây: Một thiết kế tốt, một qui trình sản xuất tốt và cách thức sử dụng vật liệu tốt. Và việc sử dụng CNC trong sản xuất piano chỉ nói đến một phần của một trong khía cạnh chính này, hãy nhớ rằng, CNC không thiết kế toàn bộ cây đàn piano, không chế tạo ra cây đàn piano mà chỉ tham gia vào vào qui trình với một số bộ phận. Bởi thế, đừng mua một cây đàn piano chỉ vì biết rằng nó được áp dụng công nghệ CNC bởi một nhà sản xuất nào đó, mà nó phải là việc phán đoán và lựa chọn cây đàn piano của bạn phải dựa trên hiệu suất âm thanh, cảm giác chơi của bạn, không chỉ đơn giản là dựa trên cách mà bảng cộng hưởng được tạo ra và phát triển như thế nào đi nữa.
Theo các quan điểm chuyên môn của chúng tôi, đàn piano hiện đại ngày nay tốt hơn rất nhiều so với những mẫu đàn piano được sản xuất trước đây nhiều thế kỷ. Nhưng đôi khi bạn vẫn có thể nghe người bán hàng nói rằng các cây đàn piano đã qua sử dụng tốt hơn, bền hơn, gỗ tốt hơn…đó là sự quảng cáo của người bán đàn piano đã qua sử dụng, nhưng trên thực tế, bạn đã biết được rằng đàn piano không hay hơn khi tuổi đời càng cao, chúng chỉ rẻ hơn mà thôi.
Ngày nay, những cây đàn piano cấp thấp nhất trên thị trường được xem là tốt hơn so với những cây đàn ở mức thấp nhất của các thập kỷ trước, vì rõ ràng các cây đàn piano hiện đại ngày nay đã được tối ưu hóa nhiều trong quá trình thiết kế và sản xuất và sự phát triển của các vật liệu sử dụng trong suốt hơn nhiều thập năm qua. Các cây đàn piano cao cấp hàng đầu có thể chỉ tốt hơn một ít so với chính nó trong nhiều thế hệ trước, nhưng ít ra, chúng vẫn tốt hơn. Vì vậy, khi người bán hàng chào hàng hay giới thiệu các tính năng tiên tiến, phát minh mới của đàn piano mới và những lợi ích mang lại cho bạn, bạn có thể yên tâm rằng, trong rất nhiều trường hợp, họ đang nói sự thật.
