Quả mây rừng còn được gọi là mây gai hay quả rắn (do vỏ có vảy màu nâu đỏ). Mây rừng có nguồn gốc tại Indonesia, có mặt đầu tiên ở Việt Nam tại tỉnh An Giang, là loại cây mọc hoang dại trong rừng. Sau đó được người dân trồng nhiều ở khu vực Cam Ranh, Vũng Tàu, Phú Quốc, Hà Tiên, Tây Nam Bộ…
Cây mây rừng mọc hoang dại trong các cánh rừng
Thổ nhưỡng và khí hậu nhiệt đới gió mùa ở Việt Nam rất phù hợp với cây mây rừng. Cây phát triển nhanh, không ngại bão gió, trồng đơn giản, ít tốn công chăm sóc và đẻ nhánh rất nhanh. Mỗi ha đất rừng trồng xen từ 600 gốc đến 800 gốc mây và sau từ 3 đến 5 năm là cho thu hoạch. Nhiều năm gần đây mây rừng được giá, nhiều bà con nông dân bắt đầu trồng giống cây lạ này nhiều hơn.
Trái mây rừng quen thuộc với tuổi thơ của nhiều người thuộc thế hệ 7X-8X
Cây mây rừng thuộc loại giống cây thân leo. Trái mây rừng thon dài hình trứng, có bề ngoài xù xì, màu vàng nâu và có gai như vảy, mọc thành chùm cả trăm quả. Thoạt nhìn thì quả này có vẻ “khó nhằn”, nhưng thực ra lớp vỏ mây rừng rất mỏng, chỉ cần ngắt phần đỉnh nhọn phía đầu quả là có thể bóc ra khá dễ dàng, để lộ phần thịt chia 3 nhánh như nhánh tỏi, màu vàng kem chắc nịch, hấp dẫn bên trong.
Cận cảnh quả mây rừng.
Đây là loại quả rừng nên khi ăn sẽ cảm nhận rất rõ sự đa dạng của mùi vị như chua thanh, chát chát, hăng hăng, ngọt dịu rất lạ miệng, đúng chất mùi vị quả hoang dại. Cùng với “roi mây”, trái mây rừng là thứ quả tuổi thơ của nhiều thế hệ 8X, 9X. Từ khi được biết đến, trái mây rừng đã trở thành loại quả được nhiều người săn đón. Có thể ăn luôn sau khi hái từ cây xuống, còn có thể chấm muối hoặc lắc muối tôm ớt đều hấp dẫn và kích thích vị giác.
Mây rừng có thể chấm muối, làm mây rừng lắc muối ớt hoặc ngâm rượu…
Ngoài việc thưởng thức quả tươi, mây rừng còn là một nguyên liệu tuyệt vời để điểm xuyết hương vị cho các món bánh hoặc salad hoa quả, món chè hoặc ngâm rượu. Rượu mây có màu đỏ, uống có vị chua hòa quyện cùng vị cay nồng của rượu nên rất được ưa chuộng.
Lâu dần, mây rừng được bán nhiều ở các thành phố lớn, trong đó điển hình nhất là Sài Gòn. Cứ tầm những tháng trời nắng gay gắt (tháng 4 – tháng 6) lại thấy những chiếc xe đẩy đầy ắp loại quả này bán phổ biến ngoài đường, thường bán kèm với các loại quả chua khác như mận Hà Nội, mơ, xoài keo… và thu hút giới trẻ vì độ “lạ mắt”.
Thùy Trang (23 tuổi, TP. HCM) cho biết: “Vài năm trước đây, mây rừng xuất hiện ở Sài Gòn khiến mình tò mò nhưng lại lo ngại chưa dám ăn thử. Tầm đầu tháng 4 đến tháng 6 thì loại quả này bắt đầu được bày bán phổ biến trên các xe đẩy hàng rong khắp các tuyến đường Trường Chinh, Cộng Hòa, Phạm Văn Đồng với bảng hiệu mang tên “mây rừng”. Mình thấy tò mò nên đã mua ăn thử và thật sự rất ngon”.
Chia sẻ về cảm nhận khi ăn thử trái mây rừng, Thùy Trang cũng kể lại lần đầu thưởng thức thấy cực kì chua nên phải nhăn mặt, Tuy nhiên, những lần ăn sau đó thì là một trải nghiệm hoàn toàn khác, vị chua sẽ từ từ dịu lại, thay vào đó là hương thơm nhẹ xen lẫn vị chua chua ngọt ngọt, khiến cô bạn cứ xuýt xoa ăn hết quả này đến quả khác.
Người dân thu hoạch mây rừng ở Di Linh, Lâm Đồng.
Một trong những chiếc xe bán mây rừng dạo đắt khách tại Sài Gòn là của chị Thúy (TP. HCM, 43 tuổi). Theo như lời chị Thúy, loại trái này được chị lấy từ thương lái buôn trái cây ở An Giang, sau đó mang về tách ra và lột vỏ sẵn, bán cho khách ăn luôn hoặc làm mây rừng lắc muối ớt. Ngoài ra, chị Thúy cũng bán trái mây rừng chưa tách vỏ hoặc để nguyên chùm để khách dễ bảo quản nếu đi đường xa.
“Cách bảo quản mây rừng rất dễ, khi mua thì mình sẽ dặn dò khách để nơi thoáng mát hoặc bỏ vào tủ lạnh. Đặc điểm quả mây Thái khi hái xuống mau chín, nhất là tiết trời nóng như Sài Gòn thì quả dễ bị thâm màu bên trong, thế nên khi mua, hãy chọn những chùm còn mơn mởn, tươi màu để bảo quản lâu hơn”, chị Thúy chia sẻ bí quyết.
Trung bình, một ly mây rừng lắc của chị Thúy có giá 20 – 25.000 đồng, nếu muốn mua theo kg thì sẽ là 80.000 đồng/kg loại chưa tách vỏ. Trên các sàn thương mại điện tử, giá mây rừng cũng dao động trong khoảng 70 – 100.000 đồng/kg. Nếu là trái mây rừng khô sẽ có giá lên đến 250.000 đồng/kg.
Sở dĩ có quả mây rừng khô là bởi vì đây là loại quả giàu protein, chất xơ, vitamin B6, B1, vitamin C, photpho, sắt, carotene, carbohydrate, canxi, đều là những dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Mây rừng có tác dụng điều trị táo bón, chứng khó tiêu. Ngoài ra, nhờ có hàm lượng chất beta-carotene nhiều hơn cả xoài, dưa hấu và cà rốt (loại dưỡng chất được coi là tiền chất của vitamin A) nên được sử dụng trong việc điều trị một số bệnh về mắt.
