Nhắc đến Ninh Bình người ta thường nghĩ ngay đến các món ngon nổi tiếng thịt dê – cơm cháy, tuy nhiên nơi đây còn là cái nôi sản sinh ra nhiều món ăn hấp dẫn đặc trưng cho miền ẩm thực Ninh Bình, trong đó không thể không nhắc đến món xôi trứng kiến Nho Quan Ninh Bình.
Xôi trứng kiến Ninh Bình được xem là món ăn đặc sản vang danh đất cố đô, gắn liền với đặc trưng văn hóa ẩm thực của người dân tại đây và là một trong những món ăn gây thương nhớ cho du khách ngay từ lần đầu thưởng thức.
1.Xôi Trứng Kiến Ninh Bình – Món ăn dân dã với hương vị đặc trưng của núi rừng
Xôi trứng kiến Ninh Bình là một món ăn vô cùng độc và lạ, thay vì nấu xôi cùng với đậu, gấc, dừa thì người dân nơi đây lại nấu xôi với trứng kiến. Những viên trứng kiến bé nhỏ khiến nhiều người e ngại trong lần đầu thưởng thức, nhưng một khi đã mạnh dạn nếm thử bạn sẽ khó có thể quên được hương vị thơm ngon bùi béo của món ăn hấp dẫn này.
Xôi trứng kiến Ninh Bình được làm từ thành phần chính là gạo nếp nương và trứng của kiến đen hay trứng của kiến vàng ở trong rừng. Thêm vào đó là các gia vị làm nên mùi hương thơm lừng hòa quyện trong từng hạt xôi mềm dẻo là củ kiệu phi thơm với mỡ gà, và hành phi giòn tan.
Xem video cảm nhận rõ nét hơn về xôi trứng kiến Ninh Bình:
2. Săn trứng Kiến – Lộc trời chỉ có một lần trong năm
Mùa săn ” lộc trời”
Trứng kiến không có quanh năm mà chỉ có một mùa nên càng được ưa chuộng. Tháng 2 và tháng 3 âm lịch là thời điểm săn trứng kiến ở Ninh Bình bắt đầu, vào mùa này già trẻ gái trai hay thậm chí cả những đứa trẻ cũng tranh thủ đi lấy “lộc trời” bởi đầy là thời điểm trứng kiến dồi dào và mẩy béo nhất.
Trong rừng có rất nhiều loại kiến nhưng chỉ một vài loại là có thể ăn được, là trứng kiến đen và kiến vàng có kích thước to gấp 3 đến 4 lần các loại kiến thông thường chuyên sống và làm tổ trên cây. Tổ kiến thường được kết từ những cành cây khô, lá khô với kích thước bằng nắm tay hoặc to như ấm đun nước.
Một số kinh nghiệm đi săn trứng kiến như:
- Đi vào ngày nắng ráo.
- Chọn tổ kiến to căng, vỏ màu đen bạc, cành chứa tổ kiến có vẻ trĩu xuống vì nặng.
- Nên lấy tổ kiến nâu vì trứng kiến nâu thường to, thơm và béo hơn.
- Không lấy những tổ kiến đen, nhẹ vì sẽ không có trứng kiến.
Xem video cách lấy trứng kiến đơn giản:
Những người đi rừng lâu năm cho biết những tổ kiến có màu đen bạc, thớ của tổ lớn và cành cây hơi trĩu sẽ cho nhiều trứng, những tổ đen sì và xốp thì không cần chắt vì ít trứng mà nên để gầy cho mùa sau.
3. Cách chế biến xôi trứng kiến
Chắc hẳn, xôi là một món ăn không còn xa lạ với tất cả chúng ta. Tuy nhiên nhắc đến xôi trứng kiến Ninh Bình, chúng ta có thể sẽ thấy xa lạ và dường như không dám thử. Nhưng trên thực tế, đây là món ăn rất bổ dưỡng và thơm ngon.
Chế biến trứng kiến
- Trứng kiến mua về đổ ra chỗ thoáng để kiến mẹ còn sót lại bò ra ngoài. Với những con kiến cứng đầu, bạn có thể dùng lá cây quệt qua lại để kiến bám vào.
- Chuẩn bị một chậu nước ấm, nhúng rá kiến vào chậu. Đãi từ từ để loại bỏ các tạp chất còn lại sau đó để ráo nước.
- Mỡ gà cho lên chảo đun cho ra mỡ, bỏ phần tóp, chỉ lấy phần mỡ nước.
- Hành củ bỏ vỏ, thái lát, ướp cùng một chút mỡ gà, dầu ăn và 1/2 thìa cà phê mắm trong 15 phút.
- Đun nóng phần mỡ gà ở bước 3, trút hết phần hành củ đã ướp vào và chiên vàng đều (Chiên đến màu vàng nhạt thì tắt bếp, tiếp tục đảo. Dùng muôi thủng để vớt hết hành ra).
- Bắt chảo lên bếp, thêm mỡ vào đun nóng, cho trứng kiến vào đảo cho dậy mùi.
- Chuẩn bị lá chuối khô, trứng sau khi vớt ra sẽ cho vào đây. Gói cẩn thận lại và mang hơ qua trên bếp lửa.
Nấu xôi trứng kiến Ninh Bình
- Gạo nếp vo sạch, mang ngâm nước khoảng 6-8 tiếng với một chút muối hạt sau đó vo cho sạch, để ráo.
- Bắt nồi xôi lên bếp (chỉ bắc phần nồi đáy). Nấu đến khi nước sôi thì đặt phần chõ hấp lên. Giảm lửa xuống mức vừa.
- Rải phần gạo nếp ở bước 1 vào trong chõ hấp, rải lần lượt từng lớp để tránh gạo bị nèn chặt, hơi không lên được. Chú ý không hấp gạo quá dày vì có thể khiến xôi chín không đều.
- Thời gian hấp xôi thông thường từ 30 – 40 phút. Trong thời gian đó khoảng 10 – 15 phút thì bạn nên mở nồi ra một lần để lau hết hơi nước trong nồi.
- Sau khi xôi chín thì lấy một nửa phần trứng kiến rắc vào xôi. Đảo đều để xôi với trứng kiến quyện đều vào nhau là xong.
- Xôi nấu xong xúc ra lá chuối, rắc thêm trứng kiến, hành phi, ăn khi còn nóng.
4. Món xôi trứng kiến Ninh Binh có gì hấp dẫn? Giá cả như thế nào?
Cái ngon của món này chính là từ những nguyên liệu tự nhiên, sạch sẽ, tinh khiết và bởi dưới bàn tay chế biến khéo léo của người dân nơi đây. Khi thưởng thức món xôi trứng kiến Ninh Bình đặc biệt này, chắc chắn hương vị độc đáo của nó sẽ khiến cho bạn khó mà quên được.
Chắc hẳn bạn đang thắc mắc nhiều về hương vị của món ăn này đúng không? “Bật mí” cho bạn là món xôi trứng kiến có mùi thơm hấp dẫn, xôi dẻo nhưng ráo đặc trưng của món xôi nấu từ gạo nếp nương, béo ngậy, thêm một chút hành phi vàng giòn thơm lừng, nhai kỹ còn có vị ngòn ngọt và tiếng lép bép của trứng kiến rừng nữa.
Xôi trứng kiến Ninh Bình hay được gói trong lá chuối vừa dân dã, quen thuộc lại có mùi thơm thoang thoảng.
Giá của 1 đĩa xôi trứng kiến Ninh Bình
Giá từ 50.000-100.000 đồng/đĩa. Vì trứng kiến khá là khó tìm nên giá món xôi này khá cao
5. Các món ăn chế biến từ trứng kiến
Trứng kiến không chỉ nấu xôi trứng kiến mà đôi lúc chúng còn làm thăng hoa nét ẩm thực cố đô với các món như:
Trứng kiến xào xúc bánh đa
Cầu kì và tỉ mẩn từ khâu chuẩn bị đến thành phẩm nhưng trứng kiến xào xúc bánh đa quả thật không phụ công người đầu bếp và những thực khách chờ đợi. Trứng kiến được xào với mộc nhĩ, sả, ớt, hành khô băm nhuyễn sau đó gia giảm gia vị sao cho vừa miệng. Bánh đa chiên giòn như phồng tôm, vàng sáng bắt mắt. Bẻ một miếng bánh đa giòn, xúc miếng trứng và đưa tất cả vào miệng, vừa nhai vừa nghe tiếng bánh đa giòn tan, trứng kiến lạo xạo cùng vị cay cay, bùi bùi thật khó tả.
Bánh trứng kiến
Cũng là gạo nếp nương được ngâm rồi xay thành bột mịn, trứng kiến xào với hành, mộc nhĩ và rắc thêm chút muối vừa miệng.
Lá được lựa để gói bánh là lá vả hơi già, không gói lá non vì bánh sẽ nát trong quá trình hấp. Lá vả rửa sạch, bỏ gân, gói bột và nhân thành những chiếc bánh nhỏ xinh và được hấp trong xửng từ 30 – 45 phút. Bánh mềm, dẻo, nhân trứng kiến mặn mặn, ngậy ngậy kết hợp với lá vả mang đậm hương vị núi rừng Ninh Bình khiến người phương xa đi tới, thử một chiếc bánh cũng thấy cả tâm tình núi rừng gói gọn trong đó.
Chả trứng kiến lá lốt
Trứng kiến và thịt băm nêm đầy đủ gia vị ướp 15 phút cho ngấm (có thể thái hành hoa và một chút lá lốt để ướp cùng). Sau đó, lấy lá lốt cuốn hỗn hợp vừa ướp thành những chiếc chả sao cho đều nhau rồi cho lên chảo dầu nóng già để chiên. Khi ăn, miếng chả có vị ngọt của thịt, vị bùi ngậy của trứng kiến, thêm vào đó là hương thơm lan tỏa từ lá lốt và hạt tiêu. Chả trứng kiến, lá lốt, thơm ngon hấp dẫn lại rất dễ làm.
6. Ăn xôi trứng kiến ở đâu chuẩn vị
Món ăn đặc biệt này không phải cứ muốn ăn hay có tiền là ăn được. Mọi thứ còn phải tùy thuộc vào mùa sinh sản của loài kiến nâu cho trứng làm xôi. Nếu có dịp đi Ninh Bình vào tháng 2 Âm lịch hằng năm, bạn có thể tìm mua xôi trứng kiến ở các hàng quán bán đặc sản cố đô. Những quán như thế này có thể tìm được dễ dàng ở các khu du lịch nổi tiếng.
Nhưng ăn ngon nhất, đúng điệu nhất thì tất nhiên vẫn nên tìm về nơi xuất xứ của xôi trứng kiến. Đó là xã Ngọc Lương, huyện Nho Quan, Ninh Bình. Tuy nhiên, đáng tiếc là khu vực này không gần khu du lịch nào cho lắm. Vậy nên tốt nhất là hãy hỏi dân bản địa, hướng dẫn viên du lịch của bạn hoặc lên mạng tra cứu để tìm chỗ ăn xôi trứng kiến nhé.
7. Một vài địa điểm thưởng thức món xôi trứng kiến Ninh Bình ngon nhất
Nhà hàng Thăng Long
- Địa chỉ: Tràng An, Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình
- Giờ mở cửa: 6:00 – 23:00
- Điện thoại: 0975 155 458
Nhà hàng Cúc Phương
- Địa chỉ: Đồng Tâm, Nho Quan, Ninh Bình.
- Giờ mở cửa: Mở cửa cả ngày
- Điện thoại: 0947 133 733
Nhà hàng Ba Cửa
- Địa chỉ: Thôn Tràng An, xã huyện tỉnh Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình
- Giờ mở cửa: 8:00 – 22:00
- Điện thoại: 0916 311 658
Nhà hàng Hùng Xuyến Cúc Phương
- Địa chỉ: Cầu Lập Cập, QL12B, Ngọc Lương, Nho Quan, Ninh Bình
- Giờ mở cửa: 9:00 – 22:00
- Điện thoại: 0975 795 389
Nhà hàng Thành Long
- Địa chỉ: Ngô Quyền, Đông Thành, Ninh Bình
- Giờ mở cửa: 9:00 – 22:00
- Điện thoại: 0972 162 261
8. Ăn trứng kiến có an toàn không?
Trứng kiến nhìn chung có giá trị dinh dưỡng rất cao. Tiêu biểu là công dụng tốt cho sinh lý, giảm việc suy nhược cơ thể, tốt cho xương khớp,.. Theo những kinh nghiệm dân gian, xôi trứng kiến là một món dùng để tăng cường sinh lực hữu hiệu cho nam giới và giúp nữ giới đẹp da.
Tuy nhiên nếu bạn là người dễ bị dị ứng, đã có tiền sử dị ứng nhộng, ong và các loài liên quan thì không nên ăn món này. Dị ứng trứng kiến tuy không thường gặp nhưng vẫn có thể xảy ra với các đối tượng này.
Với những ai thích khám phá thì xôi trứng kiến Ninh Bình là một món ăn vô cùng độc đáo không thể bỏ qua. Nếu có cơ hội thưởng thức món này thì cứ ‘mạnh dạn’ ăn đừng sợ hãi nhé!
9. Các câu hỏi thường gặp
Có thể bạn sẽ quan tâm:
Top 7 Homestay Ninh Bình Đẹp Như Tranh Giữa Núi Rừng Cố Đô
The Little Village – Homestay & Restaurant : Review (2023) Ngôi Làng Nhỏ Tuyệt Đẹp “Đốn Tim” Du Khách
“Ngon và hấp dẫn quá !”
— Thanh Hưng
“Món xôi đồ trứng kiến nhìn lạ quá. Chắc ngon lắm nè”
— Minh Châu
“Món lạ nhưng ngon hấp dẫn quá bạn ơi cảm ơn bạn đã chia sẻ nhé.”
— Tomu Food
“Very good content i like it”
— Anna Wong
