Thuốc hướng đích: Liệu pháp mới trong điều trị ung thư đại trực tràng

 

   Ung thư đại trực tràng là dạng ung thư phổ biến thứ 5 tại Việt Nam, chỉ xếp sau ung thư gan, phổi, dạ dày, vú. Ung thư đại trực tràng đang có xu hướng trẻ hóa và không ngừng tăng mạnh về số lượng người mắc. Bên cạnh các phương pháp điều trị chính là phẫu thuật và hóa trị, việc sử dụng thêm các thuốc thế hệ mới là thuốc hướng đích đang chứng minh được hiệu quả cải thiện khả năng sống của người bệnh.

 

Thuốc hướng đích: Liệu pháp mới trong điều trị ung thư đại trực tràng 

 

Sự khác biệt giữa thuốc điều trị đích và các phương pháp truyền thống

   Theo BSCKII. Lâm Quốc Trung – Quản lý và điều hành Khoa Hóa trị ung thư Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết, hiện nay ở Việt Nam có 2 phương pháp điều trị ung thư đại trực tràng chính là phẫu thuật và hóa trị.

   Phẫu thuật được lựa chọn cho trường hợp ung thư đại trực tràng ở những giai đoạn đầu, khi khối u vẫn đang khu trú tại khu vực đại tràng hoặc trực tràng chứ chưa có sự di căn. Đối với trường hợp ung thư đại trực tràng những giai đoạn muộn khi đã có sự di căn của tế bào ung thư tới những vị trí khác thì phải kết hợp đồng thời phương pháp phẫu thuật và điều trị hóa trị nhằm tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại sau phẫu thuật.

   Việc điều trị ung thư đại trực tràng tại nước ta hiện nay đã có nhiều tiến bộ khi có thêm những liệu pháp mới được áp dụng như: thuốc hướng đích, liệu pháp miễn dịch. Điều này đã giúp cải thiện đáng kể khả năng sống của người bệnh ở những giai đoạn muộn, giúp họ kéo dài thời gian sống của mình.

   Sự khác biệt cơ bản giữa thuốc hướng đích và các thuốc hóa trị truyền thống nằm ở phạm vi tác dụng và tác dụng phụ mà chúng mang lại. Thuốc hóa trị là những loại thuốc độc tế bào, chúng sẽ tiêu diệt các tế bào ung thư, nhưng đồng thời cũng ảnh hưởng rất lớn với cả những tế bào bình thường của cơ thể. Còn với thuốc hướng đích, chúng chủ yếu tác động với các tế bào ung thư, do đó ít gây tác dụng phụ lên cơ thể hơn.

 

Cơ chế của thuốc hướng đích trong điều trị ung thư đại trực tràng

   Thuốc hướng đích hay liệu pháp hướng đích (Targeted therapy) là những loại thuốc hoạt động bằng cách tấn công và ngăn chặn các gen hoặc protein chuyên biệt được tìm thấy ở tế bào ung thư hoặc những tế bào liên quan đến sự phát triển của khối ung thư.

   Các thuốc hướng đích được chia thành 2 loại:

• Thuốc ức chế phân tử nhỏ (thuốc có đuôi là – ib): Thuốc có kích thước đủ nhỏ để đi vào bên trong tế bào ung thư, chúng sẽ khóa những gen đột biến làm tăng sinh tế bào ung thư. Nhờ vậy chúng giúp ngăn chặn sự phát triển và thu gọn khối u ung thư đại trực tràng.
• Kháng thể đơn dòng (thuốc có đuôi là – ab): Là những protein được sản xuất trong phòng thí nghiệm, có thể gắn vào một đích đặc hiệu trên tế bào ung thư. Chúng đánh dấu các tế bào ung thư, giúp cho hệ miễn dịch dễ dàng nhận diện và phá hủy tế bào ung thư. Ngoài ra, một số loại kháng thể đơn dòng có thể trực tiếp phá hủy hoặc ngăn chặn tế bào ung thư phát triển.

 

Một số thuốc hướng đích được sử dụng trong điều trị ung thư đại trực tràng hiện nay

   Trong điều trị ung thư đại trực tràng hiện nay, có 2 thuốc hướng đích tiêu biểu được sử dụng là: Cetuximab và Bevacizumab.

• Cetuximab phát hiện mục tiêu của chúng trên tế bào ung thư là thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGFR). Sau đó, thuốc sẽ kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công tế bào mà nó đã gắn kết. Thuốc thường được kết hợp với các loại thuốc hóa trị (thuốc độc tế bào) để gia tăng khả năng tiêu diệt tế bào ung thư và giảm nguy cơ gây độc lên các tế bào lành tính của cơ thể.

 

Thuốc hướng đích giúp hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt chọn lọc tế bào ung thư

 

• Bevacizumab gắn vào đích phân tử VEGF (yếu tố tăng sinh biểu mô mạch máu). Tức là bevacizumab giúp ức chế sự hình thành mạch máu nuôi dưỡng khối u ác tính. Nhờ vậy mà thuốc ngăn cản sự phát triển của ung thư đại trực tràng. Thuốc cũng thường được sử dụng kết hợp với hóa trị và liệu pháp miễn dịch.

   Việc sử dụng 2 loại thuốc này phối hợp cùng các phương pháp điều trị hóa trị, xạ trị, phẫu thuật đã được chứng minh là cải thiện khả năng sống của người bệnh qua nhiều nghiên cứu lớn. Theo đó, những người bệnh ung thư đại trực tràng ở giai đoạn di căn xa có thể kéo dài thời gian sống sót của họ từ 11 – 12 tháng lên đến gần 36 tháng (tức là gần 3 năm).

 

Hạn chế của thuốc hướng đích trong điều trị ung thư đại trực tràng

   Bên cạnh các ưu điểm đã mang lại, các thuốc hướng đích cũng tồn tại một số nhược điểm nhất định:

• Tác dụng phụ: Dù ít ảnh hưởng đến tế bào bình thường của cơ thể nhưng thuốc hướng đích cũng có thể gây tiêu chảy, viêm gan, một số tổn thương về da (đỏ da, khô da, biến đổi móng), tạo cục máu đông, cao huyết áp, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Kháng thuốc: Sự kháng thuốc trong quá trình điều trị ung thư đại trực tràng có thể diễn ra do các tế bào ung thư tìm cách biến đổi, để nó tiếp tục phát triển theo hướng không phụ thuộc vào “đích” mà thuốc đã nhắm tới. Phối hợp các thuốc hướng đích có cơ chế khác nhau hoặc với thuốc hóa trị là giải pháp tốt nhất giúp tránh tình trạng này.
• Dù đã ra đời và thịnh hành ở nhiều nước nhưng việc sử dụng thuốc hướng đích tại Việt Nam vẫn chưa thực sự rộng rãi bởi chi phí điều trị cao, một số thuốc chưa được bảo hiểm chi trả hoặc chỉ được chi trả một phần.

   Chính vì vậy, nhận biết và điều trị sớm ung thư đại trực tràng là biện pháp tốt nhất vừa giúp nâng cao tỷ lệ sống, vừa tiết kiệm chi phí cho người bệnh.

 

Cần phát hiện và điều trị sớm ung thư đại trực tràng

 

Nhận biết, phòng ngừa ung thư đại trực tràng

   Khả năng điều trị thành công cũng như tỷ lệ sống của ung thư đại trực tràng phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh. Khi bệnh được phát hiện ở giai đoạn 1, tỷ lệ sống thêm 5 năm là 90%, giai đoạn 2 là 80-83%, giai đoạn 3 là 60% và giai đoạn 4 chỉ là 11%. Chính vì vậy, khi người bệnh có những biểu hiện sau thì cần sớm đi khám sàng lọc ung thư đại trực tràng:

• Ban đầu có thể là ợ chua, sau là đau tức vùng bụng, co thắt dạ dày.
• Rối loạn tiêu hóa: Biểu hiện thể táo bón (đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần).
• Đi ngoài phân nhỏ, phân dẹt: Có nguy cơ trong lòng đại tràng, trực tràng có những vật cản như khối u, polyp đại tràng.
• Đi ngoài ra máu.
• Giảm cân bất thường, người mệt mỏi.

   Các biểu hiện của ung thư đại trực tràng trong những giai đoạn đầu thường khá mờ nhạt, có thể dễ nhầm lẫn với các bệnh như polyp đại tràng, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, bệnh trĩ…

   Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, mấu chốt là cần có một thói quen ăn uống lành mạnh cùng sinh hoạt điều độ:

• Tăng cường rau xanh, hoa quả tươi, thực phẩm nhiều chất xơ.
• Hạn chế ăn quá nhiều các loại thịt đỏ, đồ ăn chiên, nướng.
• Thực phẩm đảm bảo vệ sinh.
• Hạn chế bia, rượu, thuốc lá.
• Thể dục, thể thao đều đặn.
•  Ung thư đại tràng là biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh lý viêm đại tràng mãn tính. Kiểm soát hiệu quả bệnh viêm đại tràng, không để tình trạng viêm loét đại tràng tái diễn liên tục sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư cho bệnh nhân. BoniBaio của Mỹ là một sản phẩm hiệu quả giúp giảm nhanh triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, táo bón, phân sống, phân nát, phòng ngừa biến chứng cho bệnh nhân.

   Liệu pháp hướng đích đã mở ra một kỷ nguyên mới với nhiều hy vọng trong điều trị ung thư nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng. Chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật thêm những thông tin mới nhất về những phương pháp điều trị, kiến thức xoay quanh chủ đề ung thư. Cám ơn các bạn đã đón xem!

 

XEM THÊM:

• Ngứa da, đau bụng – Dấu hiệu ung thư tuyến tụy không thể bỏ qua
• Bệnh cơ tim: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị