Đột quỵ: Nguyên nhân, triệu chứng nhận biết và cách phòng ngừa

 

   Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người bị đột quỵ. Đặc biệt, độ tuổi mắc bệnh này ngày càng trẻ hóa, theo thống kê, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi tăng trung bình khoảng 2% mỗi năm. Đây là con số rất đáng lo ngại bởi đột quỵ ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và tư duy của con người, thậm chí gây tử vong. Vậy nguyên nhân và triệu chứng nhận biết bệnh này là gì? Cách phòng ngừa ra sao? Mời bạn đọc tìm hiểu ở bài viết dưới đây!

 

Thế nào là đột quỵ?

 

Thế nào là đột quỵ?

   Đột quỵ là tên gọi khác của bệnh tai biến mạch máu não, xảy ra do quá trình lưu thông máu đến não bị gián đoạn, khiến bộ phận này thiếu oxy và dưỡng chất.

   Dựa theo cơ chế gây bệnh mà các chuyên gia chia đột quỵ thành 2 loại là:

• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: Xảy ra khi cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình lưu thông máu lên não. Loại này chiếm khoảng 85% tổng số các ca bị đột quỵ hiện nay.
• Đột quỵ do xuất huyết: Đây là tình trạng mạch máu đến não bộ bị vỡ ra, khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não.

   Nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời, não bộ thiếu máu quá lâu sẽ dần chết đi. Số lượng tế bào não chết càng nhiều, càng ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và tư duy của cơ thể, thậm chí gây tử vong.

   Kể cả khi được cứu chữa kịp thời, đột quỵ cũng để lại di chứng nghiêm trọng như thể lực yếu, tê liệt hoặc cử động yếu một phần cơ thể, rối loạn cảm xúc, khó giao tiếp, suy giảm thị giác… Điều đáng ngại là tỷ lệ người bị đột quỵ ngày một tăng cao.

 

Số lượng người bị đột quỵ ngày càng tăng

   Theo Hội đột quỵ thế giới 2022, mỗi năm, toàn cầu có hơn 12,2 triệu ca đột quỵ não mới, trong đó hơn 16% xảy ra ở người trẻ từ 15-49 tuổi. Về con số tử vong, mỗi năm có tới 6,5 triệu ca với hơn 6% trong số đó là người trẻ.

   Ở nước ta, trung bình cứ 6 người sẽ có một người nguy cơ cao bị đột quỵ. Trong đó, tỷ lệ mắc bệnh ở người trẻ và người trung niên độ tuổi 40-45 chiếm khoảng ⅓. Nam giới bị đột quỵ đột cao gấp 1.5 lần so với nữ.

   Đây là những con số rất đáng báo động bởi người trẻ và người trung niên là lực lượng lao động chính của gia đình và xã hội. Khi chẳng may bị đột quỵ, khả năng lao động của họ sẽ suy giảm đi, thậm chí còn trở thành gánh nặng cho người thân.

   Do đó, việc nhận biết sớm triệu chứng đột quỵ và điều trị kịp thời là rất quan trọng.

 

Số lượng người bị đột quỵ ngày càng tăng

 

Các triệu chứng nhận biết đột quỵ

   Dấu hiệu báo trước cơn đột quỵ bao gồm:

• Khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ đặc trưng nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.
• Khó phát âm, nói bị dính chữ, không rõ chữ, nói ngọng bất thường.

• Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng cả mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.
• Hoa mắt, chóng mặt, cơ thể mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động.
• Thị lực giảm, mắt mờ.
• Đau đầu đột ngột, dữ dội, có thể gây buồn nôn hoặc nôn.

   Ngoài ra, một số trường hợp còn xuất hiện cơn thiếu máu não thoáng qua với các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, khó nói… nhưng chỉ xảy ra trong vòng vài phút. Đây là dấu hiệu cảnh báo bệnh đột quỵ sắp xuất hiện, có thể là trong vòng vài ngày hoặc một tháng sắp tới.

   Những triệu chứng đột quỵ thường đến và qua đi rất nhanh. Bạn cần lắng nghe cơ thể, khi thấy các dấu hiệu này cần chủ động đi thăm khám để được kiểm tra, chẩn đoán kịp thời. Thời gian “vàng” cho bệnh đột quỵ là 60 phút, mỗi phút qua đi, mức độ tổn thương não bộ sẽ càng nghiêm trọng.

   Bởi mức độ nghiêm trọng và di chứng nặng nề do đột quỵ gây ra, tốt nhất bạn nên nắm rõ nguyên nhân và cách phòng ngừa căn bệnh này ngay từ bây giờ.

 

Nguyên nhân đột quỵ là gì?

   Các yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Nếu ông bà, cha mẹ bị đột quỵ, con cái thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người khác.
• Tuổi tác: Quá trình lão hóa của cơ thể là nguyên nhân khó tránh làm tăng nguy cơ đột quỵ. Kể từ sau tuổi 55, cứ mỗi 10 năm, nguy cơ bị đột quỵ lại tăng lên gấp đôi.

 

Tuổi càng cao, nguy cơ đột quỵ càng lớn

 

• Giới tính: Nam giới có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn nữ giới.
• Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ đột quỵ cao gần gấp đôi so với người da trắng.
• Các bệnh lý: Một số bệnh lý tăng nguy cơ đột quỵ bao gồm:

• Bệnh tiểu đường: Biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường gây ra các mảng xơ vữa, cản trở lưu thông máu đến não, làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Bệnh tim mạch: Người mắc bệnh lý tim mạch có khả năng bị đột quỵ cao hơn người bình thường.
• Tăng huyết áp: Bệnh này làm tăng sức ép lên thành động mạch, khiến thành động mạch bị tổn thương dẫn đến xuất huyết não. Thêm nữa, tăng huyết áp còn thúc đẩy hình thành cục máu đông, càng làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Mỡ máu: Cholesterol cao có thể tích tụ trên thành động mạch, tạo thành vật cản gây tắc nghẽn mạch máu não.

• Tiền sử đột quỵ: Người có tiền sử đột quỵ dễ bị lần tiếp theo, nhất là vài tháng đầu.
• Thừa cân, béo phì: Đây là nguyên nhân dẫn đến các bệnh như tăng huyết áp, mỡ máu, tim mạch, gián tiếp làm tăng nguy cơ đột quỵ.
• Khói thuốc lá: Người hút thuốc chủ động và thụ động có nguy cơ bị đột quỵ cao gấp 2 lần người bình thường. Bởi lẽ, khói thuốc làm tổn thương thành mạch máu, gia tăng quá trình xơ cứng động mạch.
• Chế độ ăn uống sinh hoạt không lành mạnh: Việc ăn uống không điều độ, sử dụng nhiều rượu bia, lười vận động là một trong những nguyên nhân dẫn đến đột quỵ.

   Trong các yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ nêu trên thì có một số yếu tố bạn có thể tác động được để phòng ngừa mắc căn bệnh này. Cụ thể là những yếu tố nào? mời bạn hãy tiếp tục theo dõi phần sau của bài viết.

 

Cách phòng ngừa nguy cơ đột quỵ là gì?

 

Cách phòng ngừa nguy cơ đột quỵ

• Với nguyên nhân đột quỵ do bệnh lý: Hãy tuân thủ đúng theo chỉ định của bác sĩ để kiểm soát bệnh tình ổn định. Chẳng hạn như bệnh tiểu đường, bạn cần sử dụng thuốc theo đúng chỉ định kết hợp viên uống BoniDiabet ⁺ và có một chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, phù hợp với bệnh tiểu đường.
• Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng:

• Ăn nhiều các loại rau củ quả, các loại đậu, ngũ cốc.
• Bổ sung đủ thịt trắng, hải sản, trứng để cung cấp protein cho cơ thể, hạn chế ăn các loại thịt đỏ.
• Hạn chế các thực phẩm giàu chất béo, đồ chiên xào, thức ăn nhanh, chế biến sẵn.
• Hạn chế các loại đồ ngọt, thực phẩm chứa nhiều đường.
• Uống nhiều nước lọc, tối thiểu 2 lít nước mỗi ngày.

• Xây dựng lối sống khoa học:

• Tập luyện thể dục mỗi ngày: Bạn nên tập thể dục 30 phút mỗi ngày để nâng cao sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, chuyển hóa dẫn đến đột quỵ.
• Giữ ấm cơ thể: Nhiễm lạnh dễ gây tăng huyết áp, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ. Vì vậy, bạn cần giữ ấm cơ thể, đặc biệt là với người lớn tuổi trong thời điểm giao mùa.
• Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia, chất kích thích. Nếu nghiện rượu bia, bạn hãy dùng BoniAncol ⁺ để bỏ rượu. Nếu thèm hút thuốc lá, BoniSmok là lựa chọn hàng đầu dành cho bạn để từ bỏ điếu thuốc.

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Việc này sẽ giúp bạn sớm phát hiện các yếu tố gây đột quỵ, từ đó có biện pháp can thiệp, phòng ngừa hiệu quả.

   Đột quỵ là căn bệnh cấp tính, xảy ra nhanh chóng và khả năng hồi phục không cao, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí đe dọa tính mạng. Vì vậy, bạn nên nắm rõ thông tin về bệnh này để phòng ngừa cho bản thân và gia đình. Chúc các bạn luôn khỏe mạnh!

 

XEM THÊM:

• Tổng quan tất cả những điều cần biết về bệnh viêm ruột thừa
• Gan nhiễm mỡ nguy hiểm như thế nào? Làm sao để phòng ngừa bệnh lý này?