Trầm hương là phần gỗ đặc biệt được hình thành bên trong cây dó bầu khi cây tiết ra nhựa để chống lại vết thương trong khoảng thời gian dài. Mọi người dùng thuật ngữ “cây trầm hương” để chỉ những cây dó bầu đã tạo ra trầm.
Trầm thường có màu đen hoặc nâu sẫm, nâu xám; vị hơi cay và tỏa hương thơm nhẹ nhàng, dễ chịu khi đốt lên. Trầm hương cần thời gian rất dài để hình thành, có thể là vài năm cho đến vài chục năm, thậm chí vài trăm năm.
Cách phân biệt trầm hương thật giả không đơn giản. (Ảnh: VOV)
Hiện nay ngoài trầm hương tự nhiên rất quý hiếm, thị trường có nhiều trầm hương nhân tạo, được sản xuất bằng cách gây ra vết thương cơ giới lên cây dó bầu, kích thích hoá học để cây tạo trầm. Nó không quý hiếm bằng trầm tự nhiên, giá cũng “mềm” hơn nhưng vẫn là trầm thật.
Ngoài ra, nhiều kẻ làm ăn bất chính đã sản xuất và bán các loại trầm hương giả. Việc phân biệt trầm hương thật giả không dễ dàng với những người ít kinh nghiệm và hiểu biết về trầm.
Một số cách phân biệt trầm hương thật giả
Theo chia sẻ của ông Biện Quốc Dũng (Hội Trầm hương Khánh Hoà) trên VnExpress, cách phân biệt trầm hương thật giả hiện nay chủ yếu dựa vào cảm nhận và kinh nghiệm, bởi Nhà nước cũng như các tổ chức chưa đưa ra tiêu chuẩn phân loại, đánh giá phẩm cấp trầm hương.
Khi mua trầm hương, người tiêu dùng nên quan sát kỹ đường vân gỗ. Trầm hương thật thường có vân tự nhiên, đường nét linh hoạt, đa dạng chứ không đều tăm tắp như vẽ.
Trầm thật có mùi thơm nhẹ, dịu, khi ngửi cảm thấy dễ dịu, khi đốt sẽ cảm nhận được mùi thơm thoang thoảng, khói màu trắng bay lên rồi tan ngay.
Quan sát màu sắc cũng là cách phân biệt trầm hương thật giả. Miếng trầm thật không có màu sắc đồng nhất hoàn toàn mà có nhiều màu sắc xen lẫn như đen, trắng, nâu vàng.
Ngoài ra, trầm hương có hàm lượng dầu trên 25% nên có thể chìm trong nước. Các loại trầm cao cấp có thể đạt hàm lượng dầu 60-80%, khi sờ vào sẽ cảm nhận được độ trơn bóng tự nhiên.
Còn trầm giả có màu đen bóng, mùi thơm nồng gắt do hương liệu, khi đốt lên thì mùi xộc thẳng vào mũi và rất khét.
Vòng trầm thật khi mới chế tác thành vòng đeo trông không nổi bật, bắt mắt, thường phải đeo một thời gian mới bóng và đậm màu hơn. Trong khi đó, vòng trầm giả thường bắt mắt ngay từ đầu nhưng đeo một thời gian sẽ mất mùi, thậm chí gây mẩn ngứa đối với người có làn da nhạy cảm.
Một cách phân biệt trầm hương thật giả khác chính là xét giá. Chiếc vòng trầm hương thật dù bé cũng không có giá vài trăm nghìn đồng mà phải tiền triệu, thậm chí đến tiền tỷ.
Công dụng của trầm hương
Trầm hương được dùng phổ biến làm trang sức, hương hay các sản phẩm đốt tạo mùi thơm, được dùng tạo tác thành các vật trang trí, hay điêu khắc tượng để trưng bày. Tinh dầu trầm hương cũng được sử dụng làm thành phần của nước hoa đắt tiền.
Theo bài viết của TS Lê Lương Đống trên báo Sức khỏe và Đời sống, trầm hương là vị thuốc quý trong Đông y với tính ôn, vị thơm, cay; tác động vào các kinh thận, tỳ, vị. Nó có tác dụng giáng khí, làm ấm thận, tráng nguyên dương, giảm đau và an thần.
Trong y học cổ truyền, trầm hương thường được dùng điều trị các chứng đau ngực, đau bụng, nấc, nôn, hen suyễn, thận khí hư, bí tiểu tiện…
Tác dụng của trầm hương chủ yếu là do tinh dầu. Vị thuốc này thường được dùng dưới dạng nước mài, bột tán chứ không sắc, nấu. Cần thận trọng khi dùng trầm hương cho người âm hư hỏa vượng, phụ nữ có thai.
TS Lê Lương Đống cho biết y học cổ truyền có gần 60 bài thuốc sử dụng trầm hương được ghi nhận. Chẳng hạn, vị thuốc quý này có mặt trong bài thuốc chữa chứng nôn mửa, đau bụng, đau dạ dày như sau: Trầm hương, nhục quế, bạch đậu khấu, đinh hương mỗi thứ 10gr, hoàng liên 8gr, tất cả tán mịn, trộn đều, ngày uống 1gr với nước ấm.
